مدیرمسئول انتشارات معین، با اشاره به بی‌اعتمادی مردم به حوزه نشر گفت: اعمال سلیقهها پس از دوران اصلاحات، ضربه کاری و نهایی را بر نشر و به‌ویژه شمارگان وارد کرد.
اعمال سلیقهها و کاهش شمارگان
به گزارش چاپ ونشر به نقل از (ایبنا)، کاهش شمارگان کتاب شاید نخستین زنگ‌خطر برای اهالی نشر است. البته شناسایی دلایل شکلگیری سیر نزولی شمارگان کتاب را از یک منظر نمی‌توان بررسی کرد بلکه در مسیر بررسی دلایل، مجموع عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و تحولات فناوری را باید در نظر داشت.
شمارگان کتاب طی 40 سال گذشته، تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفته و فراز و فرود‌های متعددی را تجربه کرده است: صالح رامسری؛ درباره وضعیت شمارگان کتاب طی 40 سال گذشته بیان کرد: اوایل انقلاب که در انتشارات امیر‌کبیر مشغول بودم، روزی یک عنوان کتاب منتشر می‌کردیم. جامعه در حال دگردیسی و پوست‌اندازی بود و مردم تشنه دانستن.
وی افزود: چند سال بعد از انقلاب و با ساماندهی چاپ و نشر، کتاب هویت پیدا کرد. چاپ کتاب بدون مجوز کنترل شد اما عطش جامعه برای مطالعه کاهش پیدا کرد. رخداد‌های سیاسی ناشی از فعالیت گروه‌های به اصلاح چپ و راست در بروز این حالت بی‌اثر نبود. سخت‌گیری‌ها در چاپ کتاب طی دهه 60 نیز بر کاهش شمارگان کتاب تاثیر گذاشت.
اعمال سلیقهها بر کاهش شمارگان اثر گذاشت
رامسری با اشاره به افزایش شمارگان کتاب با روی کار آمدن دولت اصلاحات ادامه داد: در این برهه تاریخی فرصتی ایجاد شد تا برخی کتابها که در دولت‌های قبل‌تر مجوز چاپ نداشتند، منتشر شوند.
مدیرمسئول انتشارات معین با اشاره به تکرار سخت‌گیری‌ها در جریان صدور مجوز چاپ کتاب گفت: چاپ کتاب در دولت بعد از اصلاحات با سخت‌گیری‌های دوباره‌ای همراه شد؛ سخت‌گیری‌هایی که متاسفانه بیشتر اعمال سلیقه بود. مجموع این اعمال سلیقهها ضربه کاری و نهایی را بر نشر و به‌ویژه شمارگان وارد کرد.
رامسری اعمال سلیقهها در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت نهم و دهم بیان کرد: مردم متوجه می‌شدند که محتوای کتابها مُثله شده است. اینگونه بود که اعتماد مردم به کتاب از بین رفت.
دستگاه‌های چاپ دیجیتال و افت شمارگان کتاب
این فعال حوزه نشر با اشاره به دیگر عوامل موثر در شکلگیری جریان نزولی شمارگان کتاب ادامه داد: با دگرگونی صنعت نشر و ظهور فناوری‌های دیجیتال در شمارگان موثر بود زیرا پیش از ظهور دستگاه چاپ دیجیتال، چاپ کتاب به مقدمات فراوان مانند تهیه فیلم و زینک چاپ احتیاج داشت.
رامسری افزود: ناشران پیش از ورود دستگاه‌های چاپ دیجیتال، حداقل باید هزار نسخه کتاب چاپ می‌کردند در حالیکه از مدت زمان فروش آنها اطمینان نداشتند. دستگاه چاپ دیجیتال موجب شده تا ناشر برای سنجش بازار به‌عنوان مثال، 500 نسخه چاپ کند که بر کاهش شمارگان کتاب نیز موثر بوده است.
مدیرمسئول انتشارات معین با بیان این مطلب که برای بررسی کاهش شمارگان کتاب باید مجموع عوامل را بررسی کرد، درباره صحت آمار شمارگان کتاب گفت: چندان به آمار شمارگان کتاب نمی‌توان اطمینان کرد. برخی ناشران به دلایل مختلف از‌جمله حفظ جایگاه کتاب از درج شمارگان واقعی کتاب امتناع می‌کنند؛ به‌عبارت دیگر به جای 100 نسخه، 1000 نسخه را در شناسنامه کتاب درج می‌کند.
مشکلات اقتصادی بر شمارگان تاثیرگذار است
رامسری در بیان دیگر دلایل کاهش شمارگان کتاب ادامه داد: توسعه فضای مجازی در کاهش شمارگان کتاب بی‌تاثیر نیست. علاوه براین نباید فراموش کنیم که فعالیتهای فرهنگی زمانی در جامعه رشد می‌کند که جامعه در آرامش باشد؛ درحالیکه جامعه به دلیل مشکلات اقتصادی به آرامشی که نیاز دارد، نرسیده است.
وی افزایش قیمت کتاب را از دیگر عوامل موثر در کاهش شمارگان دانست و افزود: با افزایش قیمت کاغذ و دیگر ملزومات تولید کتاب به‌دنبال تحریم‌های اقتصادی، موجب کاهش مخاطب شده و بر کاهش شمارگان کتاب تاثیر مستقیم داشته است. مضاف بر اینکه ناشر با توجه به افزایش قیمت ملزومات چاپ کتاب، چندان در افزایش قیمت کتاب اختیار ندارد.
این ناشر ادامه داد: افزایش قیمت کتاب به معنای شروع اختلاف بین ناشر و مولف است. تغییر قیمت کتابِ هزار نسخه‌ای که در انبار مانده و ناشر با توجه به نوسانات قیمت ملزومات، مجبور به افزایش قیمت آن شده، ممکن است زمینه شکایت مولف را به دنبال داشته باشد.
رامسری افزود: برای پیشگیری از دعوای ناشر و مولف برسر حق‌التالیف، ناشر به کاهش شمارگان روی می‌آورد تا در نوبت‌های بعد براساس افزایش قیمت ملزومات و همچنین اطمینان از فروش، قیمت جدید و به‌تبع آن حق‌التالیف جدید را تعیین کند.
وی با تاکید بر تاثیر کتاب‌های قاچاق بر کاهش شمارگان کتاب گفت: اتحادیه ناشران و کتابفروشان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا از تولید کتاب قاچاق جلوگیری کنند اما موفق نمی‌شوند. بسیاری از مردم تصور می‌کنند کتاب دست‌فروشی‌ها بدون سانسور چاپ شده بنابراین تمایل بیشتری برای خرید آنها دارند؛ درحالیکه این طور نیست.
رامسری با اشاره به تاثیر افت کیفی تالیف در کاهش شمارگان کتاب افزود: بعد از احمد محمود و گلشیری آیا جایگزینی آمد؟ دایره واژگانی این نویسندگان بسیار گسترده بود. نویسنده‌ای مانند جعفر شهری برای یک موضوع، اندوخته‌ای از ضرب‌المثل، شعر و حکایت داشت اما نویسندگان امروز این توانایی را ندارند و این موضوع بر جذب مشتری اثر گذاشته است.
هر چند در هفته کتاب و کتابخوانی در یک اقدام نمادین اعضای شورای شهر تهران اقدام به بازدید از کتابفروشی های شهر تهران و صحبت با ناشرانی که در طول این سال ها مشکلات زیادی را در حوزه نشر تحمل کرده اند را انجام دادند، اما سوال این است که معضلات پیش آمده در حوزه کتاب در طول سال های
به گزارش چاپ ونشر به نقل از تیتر شهر، نخستین مشکل در حوزه نشر مربوط به قوانین بالادستی است. به عنوان مثال قانون قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی ک یکی از قوانین مهم در این حوزه محسوب می شود در سال 52 تصویب شده است و قدیمی بودن این قانون یکی از موضوعات مهمی است که در دهه های اخیر باعث بروز مشکلاتی برای ناشران و دست اندرکاران این حوزه شده است.
این درحالی است که انتظار می رفت در طول سال های اخیر با درخواست وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان متولی اصلی حوزه نشر این قانون تغییر کرده و به روز شود اما این اتفاق نیفتاد.
در حال حاضر بزرگترین معضل حوزه نشر در کشور نبود حق کپی رایت است. با توجه به اینکه اغلب کشورهای دنیا قانون کپی رایت را به عنوان یک قانون بین المللی قبول کرده و آن را اجرا می کنند، اما عدم پیوستن ایران به این قانون باعث شده تا مشکلات ناشران، مولفان و نویسندگان در حوزه نشر دچار پیچیدگی های زیادی شود.
نخستین اتفاقی که در نتیجه عدم اجرای قانون کپی رایت در کشور روی می دهد، این است که برخی از سودجویانی که با خرید چند دستگاه دیجیتال اقدام به چاپ کتاب های ناشران در حوزه های مختلف می کنند تا در نهایت به قیمت به مراتب کمتری روانه بازار سیاه کنند.
این اتفاق در حالی در حوزه نشر در حال انجام است که بسیاری از کتاب های قدیمی نیاز به بازنویسی مجدد و رفع مشکلات احتمالی دارد اما مافیای چاپ کتاب های دیجیتال تنها به فکر درآمدزایی و بر هم زدن قانون رقابت در بازار شکست خورده نشر هستند. برای آنها مهم نیست که یک کتاب بعد از چندین بار چاپ شدن نیاز به اصلاح و بازنویسی مجدد دارد؛ آنها فقط به فکر کسب درآمد هستند.
موضوع دیگر در حوزه نشر مشخص نبودن قیمت کاغذ در کشور است. شاید بتوان گفت که قیمت کاغذ در کشور غیر از قیمت دلار و سکه نخستین کالایی است که بیشترین نوسانات لحظه ای را در تعیین قیمت خود تجربه کرده است. این مشکل مربوط به یکی، دو سال اخیر نیست و تقریبا در سه دهه اخیر نوسانات قیمت کاغذ حوزه نشر را تحت الشعاع قرار داده است.
همین موضوع یکی از عوامل تاثیرگذار در پایین بودن سرانه مطالعه در کشور است. وقتی ناشری توانایی تامین کاغذ مورد نیاز خود را به دلیل نوسانات قیمتی این کالای مصرف ندارد، انتشار کتاب و تیراژ آن نیز پایین می آید. در نتیجه کتاب های تاثیرگذاری که می تواند مردم را به کتابخوانی ترغیب کند نیز چاپ نخواهد شد.
به نظر می رسد یکی از کارهایی که می توان در این حوزه انجام داد، این است که دولت قیمت کاغذ را بدون هیچ نوسانی به صورت قاطع مشخص کند. در این صورت است که می توان امیدوار بود کتاب به سبد فرهنگی شهروندان تهرانی باز گردد.
به عنوان مثال وقتی یک دانشجو تا دو، سه سال گذشته کتاب مورد نیاز خود را به قیمت 10 هزار تومان می خرید اکنون مجبور است همان کتاب را 30 تا 35 هزار تومان خریداری کند. معلوم است که این فرد برای تامین کتاب های مورد نیاز خود ترجیح می دهد تا از بازارهای سیاه و چاپ افستی این منابع را تهیه کند.
در حال حاضر آمارهای نشان می دهد که میزان مخاطبان کتاب های عمومی در کشور بسیار پایین آمده است، دلیل این اتفاق نیز گرانی کاغذ است. هر چند در طول یک دهه اخیر میزان خرید کتاب های دانشگاهی بالا بود اما همین اتفاق نیز در حوزه انتشارات دانشگاهی و کتاب های درسی نیز روی داده است.
این مشکلات باعث شده تا مافیای کتاب به این حوزه ها نیز ورود پیدا کرده و اقدام به چاپ کتاب های درسی به صورت افستی می کنند تا با قیمت تمام شده به مراتب کمتری نسبت به ناشران اصلی آن را به دست مخاطبان برساند.
این مساله در حوزه کتاب های درسی یک فاجعه بزرگ است چرا که کتاب های درسی هر سال نیاز دارد تا نویسنده مولفه های کتاب های درسی را به روزرسانی کند، اما وقتی این کتاب به صورت افستی به چاپ می رسد، این اتفاقات در حوزه کتاب های درسی روی نمی دهد.
این موضوع باعث شده تا سود انتشار کتاب به جای اینکه به دست ناشران برسد، در بازار سیاه به جیب مافیای نشر برود. افرادی که تنها با خرید چند دستگاه دیجیتال با هدف کسب سود بیشتر در مدت زمان کمتر آمده اند تا قاعده بازی رو و منطقی را در بازار نشر به هم بزند.
مهمترین موضوعی که در رشد بازار سیاه کتاب اهمیت دارد، این است که این بازار دسترسی راحت و آسانی به رانت کاغذ در کشور دارد و در نتیجه با چاپ کتاب هایی که در گذشته توسط ناشران به نام منتشر شده است، هم کتاب ارزان اما بی کیفیت را راهی بازار می کند و هم باعث زمین گیر شدن بسیاری از ناشران در حوزه های مختلف می شود.
دخالت مستقیم دولت در بازا نشر یکی دیگر از موضوعاتی است که در این میان باعث شده تا ناشران خصوصی نتوانند با قدرت بیشتری به این حوزه ورود داشته باشند.
به هر حال باید قبول کرد که درآمد بازار کاغذ در کشور ما بسیار بالاست و تا زمانی که این بازار در اختیار بخش دولتی باشد تا سود خود را از این بیزینس به طور کامل ببرد، نمی توان انتظار داشت تا حوزه کتاب رشد منطقی داشته باشد.
در این میان انتشارات دولتی بیشترین دسترسی را به رانت های کاغذ دارند. در حال حاضر بیشترین نشر کتاب توسط انتشارات وابسته به سازمان ها و نهادهای مختلف از شهرداری تهران گرفته تا دانشگاه ها و سازمان های مختلف در حال انجام است. ناشرانی که بدون تعریف مشخص کتاب هایی را در حوزه های مختلف از حوزه های تخصصی و مهندسی گرفته تا حوزه عمومی و کتاب کودک به چاپ می رسانند.
برخی از این ناشران حتی کتاب های منتشر شده خود را روانه بازار نمی کنند بلکه این کتاب ها بین کارکنان و کامندان این سازمان ها توزیع می شود. در واقع این کتاب ها به صورت بخشنامه ای به سازمان های تابع فروخته می شود.
این در حالی است که دسترسی به کاغذ باید در ابتدا برای ناشران بخش خصوصی ایجاد شود. ناشرانی که کتاب هایی را پاپ می کنند که هم ارزش خواندن داشته باشد و هم رقابت منطقی را حتی با ارائه یک طرح روی جلد کتاب کاملا متفاوت و جدید می تواند به بازار نشر بر گرداند.
مدیر انتشارات چترنگ معتقد است که تهیه کتاب با پخش‌های معتبر توسط کتابفروشان و همچنین چاپ کتاب‌های دارای مجوز توسط چاپخانه‌ها می‌توان تا حدودی با قاچاق کتاب مقابله کرد.
به گزارش چاپ ونشر به نقل از شریان نیوز،این روزها بازار نه چندان پررونق و سرحال کتاب شاهد معضلی بزرگ و بسیار خطرناک است که به نظر می‌رسد اگر هر چه زودتر اقدامی در جهت مقابله شدید با آن صورت نگیرد، نفس‌های بازار کتاب به شماره بیفتد. آن معضل چیزی نیست جز قاچاق کتاب.
در چند هفته اخیر شاهد اخبار بسیاری درباره کشف و ضبط آثار قاچاق در نقاط مختلف شهر بوده‌ایم، از انبارهای مخفی تا کتابفروشی‌هایی که به راحتی در خیابان انقلاب این آثار را در معرض دید عموم قرار داده‌اند.
پدیده قاچاق کتاب مسئله تازه‌ای نیست و از گذشته این اقدام غیرفرهنگی در بازار کتاب رواج داشته است، ولی امروزه دیگر قاچاق کتاب جنبه مخفی و غیرعلنی‌اش را پشت سرگذاشته و به صورت بسیار علنی و در انظار عمومی در حال رخ دادن است.
بنابر گفته محمود آموزگار رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان، برخی از قاچاقچیان کتاب پیش از این حتی در نمایشگاه‌های کتاب هم صاحب غرفه بوده و به فروش آثارشان می‌پرداختند که این مسئله بیانگر نفوذ بالای این گروه است.
در حال حاضر همانطور که محسن جوادی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز مدتی پیش اعلام کرد که قاچاق کتاب مهم ترین مشکل بازار کتاب است، این وزارتخانه با همکاری نهادهای ذیربط در حال شناسایی و برخورد با قاچاقچیان بازار کتاب است، همانطور که در چند هفته اخیر شاهد کشف بسیاری از آثار قاچاق نیز بوده‌ایم.
به منظور بررسی علل قاچاق کتاب در بازار و گسترش و فراگیری آن در چند سال اخیر با شهرام جهانگیری مدیر نشر چترنگ گفت‌وگو کرده‌ایم.
قاچاقی که به آثار روز ناشران رحم نکرد
شهرام جهانگیری در ابتدا درباره چگونگی قاچاق کتاب و پیشینه آن گفت: «قاچاق کتاب پدیده‌ای است که سال‌هاست در حال انجام است و آنچنان هم پنهان و مخفی نبوده است، اگر یک روز در خیابان انقلاب قدم می‌زدید در جای جای این خیابان قابل رویت بود، چه از دست‌فروشانی که در کنار خیابان بساط کرده‌اند و چه در برخی کتابفروشی‌ها.»
او ادامه داد: «این اتفاق از گذشته توسط همه فعالان حوزه نشر نادیده گرفته می‌شد زیرا که تنها مختص کتاب‌های نایاب یا بدون مجوز بود و این مسئله از نظر بسیاری مشکل‌زا نبود. حال آنکه برخی نیز ته دل‌شان بدشان نمی‌آمد که آثار نایاب از طریق قاچاق در دسترس مردم قرار بگیرد.»
این ناشر درباره وضعیت امروز قاچاق کتاب بیان کرد: «با گذشت زمان اما معضل قاچاق کتاب گسترده و پررنگ‌تر شد و کار به آثار تازه منتشر شده ناشران رسید که با شکل و شمایلی دیگر توسط قاچاقچیان در بازار عرضه می‌شد. این مسئله باعث شد تا اهالی نشر احساس خطر کرده و برای جلوگیری از آن اقدام کنند.»
چگونه از بازار کتاب سود می‌کنند؟
یکی از نکاتی که درباره مسئله قاچاق کتاب سوال برانگیز است، وضعیت بازار کتاب است. مسلما قاچاق درباره کالا و در بازاری انجام می‌شود که سودآور باشد در حالیکه بازار کتاب ایران سال‌هاست که درگیر بحران است و هنوز هم نتوانسته از آن رهایی یابد.
قیمت بالای کاغذ و کمبود آن که بر قیمت تمام شده کتاب نیز تاثیرگذار است از جمله مشهودترین معضلاتی است که بازار کتاب با آن دست و پنجه نرم می‌کند. با این حال سوال اینجاست که بازاری که به این شکل درگیر بحران است، قاچاق کتاب در آن چه سودآوری می‌تواند به همراه داشته باشد؟
جهانگیری در پاسخ به این پرسش، اینطور توضیح داد: «مطمئنا بازار کتاب نیز برای افرادی که دست به قاچاق می‌زنند سودآور است، چون تنها هزینه کاغذ و چاپ را پرداخت می‌کنند و سایر هزینه‌ها مانند حق تالیف، صفحه‌آرایی، نمونه خوانی، طراحی جلد و ... که بار آن روی دوش ناشران است را متحمل نمی‌شوند.»
او افزود: «ضمن آنکه برخی از آثار را نیز با قیمتی پایین‌تر از قیمت تمام شده کتاب در اختیار مخاطبان قرار می‌دهند. به همین دلیل سودآور و ثمربخش است.»
ترفند قاچاقچیان برای جذب مخاطبان
نکته دیگری در مورد مسئله قاچاق کتاب مورد توجه است، مخاطبان بازار کتاب هستند. در حال حاضر گسترش قاچاق در این حوزه بیانگر استقبال و پذیرشی است که از سوی علاقه‌مندان به کتاب صورت گرفته و مشوق قاچاقچیان برای ادامه فعالیت‌شان شده است.
مدیر نشر چترنگ نظر خود را در این باره بیان کرد: «مسلما مخاطبان بازار کتاب از این پدیده استقبال می‌کنند و به دلیل تبلیغات کذب قاچاقچیان مانند بدون سانسور بودن کتاب، مردم نیز فکر می‌کنند آن نسخه‌ای که انتشارات روانه بازار کتاب کرده است سانسور شده است و از نسخه قاچاق استقبال می‌کنند.»
او همچنین گفت: «ضمن آنکه در حال حاضر که نسخه قاچاق کتاب‌های روز ناشران در کتابفروشی‌ها وجود دارد و چطور می‌توان به مردم گفت که این کتابها را نخرند؟ یا چطور متوجه تقلبی و قاچاق بودن آنها شوند؟»
جهانگیری در پاسخ به اینکه چگونه آثار قاچاق سر از کتابفروشی‌ها در می‌آورند، در حالیکه مدیران کتابفروشی‌ها باید تفاوت نسخه اصل و قاچاق را دریابند، توضیح داد: «بحث حضور کتاب‌های قاچاق در کتابفروشی‌ها بسیار مفصل است و نیاز به بررسی دارد، اما به نظرم وقتی آثار را با قیمت پایین به کتابفروشی‌ها عرضه می‌کنند، آنها نیز ترغیب می‌شوند تا خریداری کنند و در این وضعیت نه چندان مساعد سود بیشتری کنند.»
بازار کتاب الکترونیکی و بی‌توجهی به آن
در کنار قاچاق کتاب کاغذی که این روزها بسیار جدی شده است و مسئولان نیز به شدت در حال برخورد با این معضل هستند، بازار کتاب دیگری نیز به شدت درگیر قاچاق است و هنوز تصمیم جدی برای آن گرفته نشده است، آن هم بازار کتاب‌های اینترنتی است.
جهانگیری درباره وضعیت بازار کتاب‌های اینترنتی گفت: «قاچاق در این بازار خطر بسیار بزرگ‌تری است و اگر رسیدگی نشود گریبان گیر خواهد بود. درباره قاچاق کتاب‌های کاغذی قوانینی وجود دارد که در صورت اجرا شدن بسیار به وضعیت امروز بازار کمک خواهد کرد ولی راجع به کتاب الکترونیکی باید قوانین سخت‌گیرانه‌ای اعمال شود که هنوز این اتفاق رخ نداده است.»
او ادامه داد: «در این بازار هیچ حد و مرزی برای سایت‌ها و کانال‌های مجازی وجود ندارد و به راحتی به صورت غیرقانونی آثار را دانلود و پخش می‌کنند. همچنین هزینه‌ای هم برای کاغذ و چاپ آثار پرداخت نمی‌کنند.»
راهکار پیشنهادی برای حل معضل قاچاق
همواره فعالان و اهالی بازار نشر بهترین گزینه برای راهنمایی مسئولان در جهت رسیدگی به مشکلات این حوزه هستند، به همین دلیل مدیر نشر چترنگ راهکارهای مدنظرش برای مقابله با قاچاق کتاب را اینچنین برشمرد: «فکر می‌کنم اگر از دو ناحیه سخت‌گیرانه عمل شود این معضل را بتوان کنترل کرد، اول اینکه کتابفروشان با پخش‌های معتبر در ارتباط باشند و کتاب‌هایشان را از آنها تهیه کنند و دوم به بخش لیتوگرافی و چاپ ارتباط دارد، چاپخانه‌ها ملزم به چاپ کتاب‌هایی شوند که مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشار را داشته باشد.»
او همچنین گفت: «به نظرم راهکار توصیه به مردم برای نخریدن آثار قاچاق کافی نیست و آنچنان که باید نمی‌تواند در حل این معضل موثر باشد.»
همکاری‌های مشترک و تبادلات فرهنگی ایران و مالزی در حوزه نشر و کتاب توسعه می‌یابد.
به گزارش چاپ و نشر به نقل از فرهنگ وارتباط، روابط عمومی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، علی‌محمد سابقی، رایزن فرهنگی ایران در مالزی ضمن بازدید از مؤسسه ملی ترجمه و کتاب مالزی ITBM، با شکری عبدالله، مدیر این مؤسسه دیدار و در خصوص همکاری مشترک به بحث و تبادل نظر پرداخت.
شکری عبدالله ضمن معرفی فعالیتهای مؤسسه ملی ترجمه و کتاب مالزی (ITBM) گفت: مؤسسه ملی ترجمه و کتاب مالزی در 14 سپتامبر 1993 تأسیس شد تا زیرساخت صنعت ترجمه مالزی را در راستای چشم‌انداز مالزی در سال 2020 فراهم کند.
مدیر مؤسسه ملی ترجمه و کتاب مالزی افزود: ITBM با هدف ارتقاء صنعت ترجمه در کشور مالزی با موضوعات مرتبط با ترجمه آثار مهم ادبی از مالایی به زبان‌های دیگر و بالعکس و انتقال دانش در همه سطوح، ملی و بین‌المللی تأسیس شده است.
وی افزود: همچنین فعالیتهای مؤثر این مؤسسه به دستور نخست وزیر از سال 2011 انتشار آثار نویسندگان مالزیایی به منظور تقویت صنعت چاپ و نشر ملی نیز به مأموریت‌های این مؤسسه افزوده شد و در کنار ترجمه و نشر آثار برتر دنیا به ترجمه و چاپ آثار برتر نویسندگان مالزیایی نیز این مؤسسه مبادرت می‌کند.
شکری عبدالله در خصوص ارتباطات و تبادلات فرهنگی در حوزه ترجمه و نشر کتاب این مؤسسه اظهار کرد: این مؤسسه طی برنامه‌هایی منسجم با همکاری سفارتخانه‌های مختلف مقیم مالزی، مبادرت به نشر آثار کلاسیک کشورهای مختلف و یا انتشار کتاب‌های مشترک آثار نویسندگان و شُعرای کشورهای مختلف همراه با آثار نویسندگان و اندیشمندان مالایی می‌کند که شامل کتاب مشترک با سنگاپور، ونزوئلا، ژاپن، چین، تایوان و ... می‌شود.
وی با ستایش از فرهنگ و هنر ایران‌زمین و تاریخ بزرگ ادبیات ایران به انتشار مجموعه شش جلدی نفیس مثنوی مولوی ترجمه مرحوم اجمل عیدورس توسط مؤسسه ملی ترجمه و کتاب مالزی ITBM اشاره و از ترجمه و انتشار کتاب منطق الطیر عطار نیشابوری به زبان در سال گذشته خبر داد.
سابقی در سخنانی، زمینههای فرهنگی را بهترین شیوه تعامل، شناخت و نزدیگی بین دو ملل مسلمان ایران و مالزی بیان کرد و افزود: رایزنی فرهنگی ایران در مالزی نیز بر اساس این اندیشه و سیاست برنامه‌های مختلفی را در حوزه کتاب با همکاری نهادهای مختلف مالایی همچون کتابخانه ملی مالزی، مرکز کتاب کودک مالزی شهر کتاب مالزی و ... برگزار کرده است.
رایزن فرهنگی ایران در مالزی افزود: ترجمه کتاب گلستان سعدی به زبان مالزیایی و انتشار سه مدخل از دائرةالمعارف اسلامی ایران و رونمایی از کتاب گلستان توسط رایزنی فرهنگی ایران و انتشار ده‌ها جلد کتاب کودک از قصه‌های مولانا توسط بخش خصوصی به زبان مالایی از دیگر فعالیتهای حوزه کتاب و نشر مشترک بوده است.
در ادامه این جلسه، پیرامون همکاری‌های ترجمه و نشر بین رایزنی فرهنگی ایران و این مؤسسه در باره ارتقاء فعالیتهای مشترک و تبادلات فرهنگی در حوزه نشر و کتاب در خصوص مواردی چون ترجمه و انتشار دو جلد از ادبیات کلاسیک ایران و منتخبی از آثار ادبی زبان فارسی به زبان مالایی با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در مالزی و مؤسسه ملی ترجمه و کتاب مالزی ITBM، انتشار مجموعه‌ای از آثار نویسندگان و اندیشمندان ایرانی و مالایی به صورت مشترک، انتشار مجدد کتاب مثنوی معنوی در قطع کوچک به صورت مشترک، اعزام هیأتی از اين مؤسسه به نمایشگاه کتاب تهران در سال آینده و رونمایی از کتب انتشار یافته مشترک در سال 1397 توافق شد.
مدیرعامل شرکت چاپ و نشر بین الملل با اشاره به مشکلاتی که حوزه نشر در چند سال اخیر با آن درگیر است گفت: در سال های اخیر فعالیت خود را در انتشار کتب دینی از کمی به کیفی تغییر داده ایم.
به گزارش چاپ ونشر به نقل از شبستان، مراسم رونمایی از دو کتاب دکتر منصور لاریجانی با عناوین شرح و تفسیر نهج البلاغه و حکمت علوی با حضور حجت الاسلام دکتر سیدمهدی خاموشی رییس سازمان تبلیغات اسلامی برگزار شد.
سیدحسن میرکریمی، مدیرعامل شرکت چاپ و نشر بین الملل در این مراسم با اشاره به اینکه این واحد نشر در حوزه تبلیغ دین مبین اسلام فعالیت می کند، گفت: تاکنون بیش از 800 عنوان کتاب در حوزه دین از سوی انتشارات چاپ و نشر بین الملل وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی منتشر شده است.
میرکریمی گفت: در یکی دو سال اخیر بحث حیات و ممات حوزه نشر بر همه روشن است. انتشارات بین الملل با توجه به مشکلات حوزه نشر در سال های اخیر فعالیت خود را از ساختار کمی به ساختار کیفی تغییر داده است و کیفیت آثاری که منتشر می کنند به نسبت قبل متفاوت است.
وی با توجه به اینکه سال کتاب حوزه نشر از نمایشگاه کتاب تهران تاریخ گذاری می شود، گفت: از سال گذشته تاکنون 70 عنوان کتاب چاپ اولی از سوی شرکت چاپ و نشر بین الملل به بازار نشر ارایه شده است و امیدواریم در سال آینده روند رو به رشدی در حوزه نشر کتب دینی داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت چاپ و نشر بین الملل با توجه به سابقه 20 ساله این انتشارات گفت: علیرغم وابسته بودن به سازمان تبلیغات اسلامی شرکت چاپ و نشر بین الملل در حوزه ناشران دینی جایگاه خود را یافته است، امیدواریم بتوانیم با چاپ کتاب های ارزشمند جامعه علمی را به کتاب علاقه مند کنیم.
شایان ذکر است دو اثر شرح و تفسیر نهج البلاغه و حکمت علوی به قلم دکتر منصوری لاریجانی از سوی شرکت چاپ و نشر بین الملل منتشر و روانه بازار نشر شد.
مدیر انتشارات جامعه‌نگر ناشر تخصصی کتاب‌های پزشکی با بیان این مطلب که نگاه اقتصادی صرف به حوزه نشر بی‌فایده است، مقصر اصلی انتشار ترجمه‌های موازی را ناشران دانست.
مدیر انتشارات جامعه‌نگر (ایبنا)، مرتضی زینعلی درباره دلایل و آسیب‌های انتشار ترجمه‌های موازی بیان کرد: ما هنوز به کنوانسون برن نپیوستیم و در چنین شرایطی سرنوشت کتاب هم مثل هر کالای دیگری که در بازار مدل‌های مشابه دارد، است. این در حالی است که اگر به قانون کپی رایت عمل می‌کردیم هیچ‌گاه مشکلاتی مانند انتشار ترجمه‌های موازی پیش نمی‌آمد.
این عضو انجمن ناشران کتاب دانشگاهی درباره شکلگیری جریان انتشار ترجمه‌های موازی در نبود قانون کپی‌رایت ادامه داد: بعد از معرفی کتابی موفق در بازار نشر عده‌ای در کمین نشسته‌اند. معتقدم که ناشران و به تعبیر دیگر عده‌ای ناشرنما در شکلگیری این جریان بیش از مترجمان مقصرند؛ ناشرانی که به جای نگاه فرنگی اقتصادی کسب سود بیشتر را هدف قرار داده‌اند.
زینعلی با بیان این مطلب که نگاه اقتصادی صِرف در صنعت نشر بی‌نتیجه است افزود: نگاه اقتصادی صرف، موجب شده تا برخی از ناشران بعد از ترجمه و عرضه کتابی در بازار از سوی ناشران معتبر، بدون زحمت ترجمه و فقط با ویرایشی سطحی به‌عنوان کالایی مشابه به انتشار مجدد دست بزنند.
این فعال حوزه نشر دانشگاهی با تاکید بر نقش ناشران در تقویت پدیده انتشار ترجمه‌های موازی گفت: با توجه به تجربه شخصی معتقدم که در بیشتر مواقع مترجمان از اقدام غیرقانونی و جرم کپی کردن ترجمه دیگران آگاهی ندارند؛ در حالی که بیشتر ناشران از خلاف بودن این عمل مطلعند. فرآیند طولانی پیگیری و رسیدگی به این جرائم نیز از دیگر مشکلات قربانیان است که موجب می‌شود تا ناشران با توجه به مشکلات اقتصادی از پیگیری دست بکشند.
زینعلی با تاکید بر سود‌‌‌جویی به‌عنوان مهمترین عامل اقدام ناشران برای انتشار ترجمه‌های موازی درباره چرایی موفقیت برخی ناشران متخلف در فروش ترجمه‌های موازی گفت: چرا گاهی شاهد افزایش فروش ناشران متخلف در مقایسه با ناشری هستیم که برای نخستین‌بار کتابی را ترجمه و به بازار نشر عرضه کرده؟ به نظر می‌رسد که پاسخ در ضعف عملکرد ناشر از مرحله تولید تا بازار‌یابی و فروش است؛ به‌عبارت دیگر ناشر دوم که به انتشار ترجمه موازی اقدام کرده با بازار‌یابی قابل توجه سهم خود را افزیش می‌دهد.
مدیرمسئول انتشارات جامعه‌نگر ادامه داد: ناشر نخست می‌تواند با حضور قدرتمند در بازار سهم خود را افزایش دهد و مانع از حضور ناشران دیگر شود؛ این در حالی است که برخی از ناشران بزرگ کشور با توجه به شهرتی که کسب کرده‌اند به بازار‌یابی و تبلیغ توجه چندانی ندارند؛ اما تاکید دارم که ادامه این سیاست‌ها بی‌فایده است. بنابراین ناشران صاحب‌نام باید وجود چنین خطری را احساس کنند که امکان سوءاستفاده با انتشار ترجمه‌های موازی وجود دارد.
زینعلی افزود: ناشر باید در فضایی که قانون کپی‌رایت وجود ندارد برای پیشگیری از آسیب وارد میدان شود. ناشران پیشرو با اجرای قوی‌تر سیاست‌های رقابتی می‌توانند رقبا را ودار به عقب‌نشینی کنند.
در این گزارش به تبیین ساز و کار نظارت بر حوزه نشر و رسیدگی به تخلفات آن می پردازیم.
به گزارش چاپ و نشر به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان؛ گاهی اوقات شاهد برخی اتفاقات در حوزه نشر هستیم که از آنها با عنوان تخلف یاد می شود. برای رسیدگی به این تخلفات و نظارت بر بازار نشر چه ساز و کاری وجود دارد؟ در این گزارش به تبیین ساز و کار نظارت بر حوزه نشر می پردازیم.
برای بررسی تقاضای تاسیس و نظارت بر مراکز فرهنگی و چگونگی رسیدگی به تخلفات آنها، یک هیات پنج نفره برای رسیدگی به امور مراکز فرهنگی پیش‌بینی شده است. یکی از وظایف این هیات رسیدگی به تخلفات مراکز فرهنگی و صدور حکم درباره آنهاست. در صورت اثبات تخلف، حسب مورد مجازات‌های اخطار شفاهی یا کتبی، تعلیق جواز یا تعطیل موقت مرکز فرهنگی از سه ماه تا یک سال، تعطیل داریم و لغو مجوز، اعمال و توسط دبیر هیات ابلاع خواهد شد. با این حال در ماده 25 این مصوبه این امکان به وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی داده شده است که اجرای تمامی یا قسمتی از ضوابط موضوع مصوبه را نسبت به مراکز فرهنگی حسب مورد به معاونت‌های ذیربط یا ادارات کل ستادی یا اجرایی در تهران یا مراکز استان‌ها محول و قسمتی از وظایف و اختیارات هیات و دبیرخانه هیات را به آنها تفویض کند.
موسسه انتشاراتی به عنوان یکی از مراکز فرهنگی مشمول این مصوبه می‌شود. با وجود این نظارت و رسیدگی به تخلفات ناشران بر اساس ماده 25 این مصوبه ذیل آیین‌نامه ویژه دیگری قرار می‌گیرد. هیات رسیدگی به تخلفات ناشران در ابتدای سال 1384 با حکم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و با حضور مدیرکل اداره امور کتاب و کتابخوانی یک کارشناس حقوقی به انتخاب دفتر حقوقی وزارت ارشاد، یک نفر از اعضای تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران، یک ناشر و یک صاحبنظر در امر تالیف و نشر کتاب به انتخاب وزارت ارشاد تشکیل شد و در همان سال آیین‌نامه حوزه رسیدگی به تخلفات ناشران را تهیه و به امضای وزیر رساند. بر این اساس مقرر شد که رسیدگی به تخلفات ناشران بر مبنای آیین‌نامه مزبور باشد.
آیین‌نامه نحوه رسیدگی به تخلفات ناشران به استناد بند 22 ماده 2 قانون اهداف و وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین آیین‌نامه صدور مجوز نشر کتاب به منظور ضابطه‌مند کردن نحوه نظارت بر عملکرد ناشران در حوزه نشر توسط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در 8 ماده و 13 تبصره تصویب و در تاریخ 11 مردادماه 1384 به دستگاه‌های ذیربط ابلاغ شده است.
هیات‌های بدوی رسیدگی به تخلفات ناشران وظیفه دارند با اطلاع یا اعلام تخلف ناشران یا شکایت آنها نسبت به تشکیل پرونده و تحقیق و بررسی و رسیدگی به تخلفات اعلام‌شده اقدام و رای بر برائت یا وقوع تخلف صادر کنند. محل تشکیل هیات‌های بدوی هر ماه یک بار در محل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مرکز هر استان است. مدیرکل فرهنگ و ارشاد استان مربوطه به عنوان عضو رئیس هیات، نماینده اتحادیه ناشران استان مربوطه به عنوان عضو هیات و یکی از کارشناسان مسئول امور حقوقی یا مدیر امور حقوقی اداره کل فرهنگ استان مربوط نیز به عنوان عضو هیات های بدوی مسئول رسیدگی به تخلفات ناشران هستند.
دبیرخانه هیات تجدیدنظر در معاونت امور فرهنگی مستقر است. این هیات مرجع رسیدگی به اعتراض ناشران یا شاکیان آنها در خصوص آرای صادرشده از سوی هیات‌های بدوی استان‌هاست. در عین حال مسئولیت رسیدگی به تخلفات ناشران در تهران به عهده هیات تجدیدنظر است. این هیات هر دو هفته یک بار در محل معاونت امور فرهنگی تشکیل جلسه می‌دهد. هیات‌های بدوی و تجدیدنظر برای احراز وقوع تخلف می‌توانند هرگونه تحقیق و بررسی کارشناسانه را به عمل آورند. حتی برای این کار می توانند از ناشر و در صورت وجود شاکی یا اعلام‌کننده جرم از ایشان برای شرکت در جلسه دعوت کنند و اظهارات طرفین را در صورت‌جلسه ثبت و لوایح دفاعیه و تصویر مدارک مثبته تخلف یا بی‌گناهی طرفین را اخذ کنند و به امضای طرفین برسانند.
اعضای هیات‌های بدوی عبارت‌اند از: نماینده تام‌الاختیار معاونت امور فرهنگی به عنوان عضو و رئیس هیات، مدیرکل امور کتاب به عنوان عضو هیات، مدیرکل مجامع، تشکل‌ها و فعالیتهای فرهنگی به عنوان عضو هیات، یک نفر صاحبنظر در امور تالیف و نشر کتاب ، یک نفر کارشناس نشر به پیشنهاد معاونت امور فرهنگی و تایید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان عضو هیات، مدیرکل دفتر حقوقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان عضو هیات، نماینده یکی از تشکل‌های اهالی قلم به عنوان عضو هیات.
ماده 5 آیین‌نامه به معرفی مواردی می‌پردازد که به عنوان تخلف ناشران قابلیت بررسی در هیات‌های بدوی و تجدیدنظر را دارا است.
- ثبت و اعلام هرگونه اطلاعات خلاف واقع با هدف اغفال اشخاص و مقامات قانونی
- هرگونه تحریف در ثبت یا تغییر اطلاعات در مجوزهای صادرشده
- هرگونه جعل (اعم از مادی و معنوی) در خود اثر یا تغییر در جلد آن
- هر گونه دخل و تصرف در مطالب و مندرجات و جلد آثار چاپ‌شده به قصد معرفی اثر جدید
- تخلف از ضوابط و مقررات وزارت ارشاد در خصوص نشر کتابها به هر صورت ممکن یا تخلف از قراردادهای منعقد‌شده توسط ناشر با مولفین ناقض حقوق مولفان
- انجام هرگونه سرقت ادبی و در نظر نگرفتن حقوق مولفان و مصنفان
- محکومیت قطعی ناشر در محاکم کیفری در خصوص امور نشر و چاپ کتب بدون مجوز همچنین جرایمی که به حیثیت شغلی و شئون فرهنگی و احتماعی ناشران لطمه وارد سازد که از سوی مراجع قضایی صادر شده باشد.
- هرگونه سوءاستفاده از تسهیلات و امتیازهای مادی و معنوی اعطایی از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
- هرگونه تخلف از آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط ابلاغ‌شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مراکز بالاتر
آیین‌نامه رسیدگی به تخلفات ناشران بر اساس ملاک‌های شدت و اهمیت تخلف، عوامل موثر در وقوع تخلف، دفعات تکرار آن، سوءنیت ناشر یا سهل‌انگاری وی، این امکان را به هیات‌های بدوی و تجدیدنظر داده است که یکی از مجازات‌های اداری زیر را برای ناشران متخلف در نظر بگیرند:
توبیخ کتبی ناشر با درج در پرونده، توبیخ کتبی ناشر با درج در پرونده و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار، محرومیت ناشر از تسهیلات و مزایای اعطایی از سوی مراجع قانونی به مدت 3 الی 6 ماه، تعلیق موقت پروانه نشر به مدت 3 الی 6 ماه، تعلیق موقت پروانه نشر به مدت 1 الی 3 سال، محرومیت ناشر از نشر بعضی کتابها و نشریات به تشخیص هیات بدوی برای مدت 5 سال، ابطال مجوز نشر به طور دائم و جلوگیری از فعالیت نشر،اعلام موضوع به سایر حوزه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای جلوگیری از هرگونه فعالیت مرتبط با وزارتخانه و اعلام موضوع به سایر مراکز فرهنگی با امضای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای جلوگیری از هرگونه فعالیت در حوزه‌های فرهنگی.
ناشران حق دارند در موراد صدور آرا از طرف هیات بدوی رسیدگی به تخلفات ناشران و ابلاغ آنها به ناشر و دبیرخانه هیات صدور پروانه نشر ظرف مدت 15 روز در هیات تجدیدنظر رسیدگی به تخلفات نسبت به آرای صادره اعتراض کنند. در گزارشی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در این خصوص منتشر کرده، رویه‌هایی که در آیین‌نامه برای رسیدگی به تخلفات ناشران پیش‌بینی شده، با روندهای عملی تطبیق داده شده است.
در صفحه 9 گزارش «سازوکار رسیدگی به تخلفات ناشران» که مردادماه 1391 به چاپ رسیده، مقرر شده است: «در دوره معاونت فرهنگی فعلی با وجود افزایش میزان احکام اعلام شده از سوی معاونت فرهنگی، در موراد بررسی‌شده توسط دفتر مطالعات فرهنگی، نه‌تنها هیچ ابلاغیه رسمی برای ناشران صادر نشده است بلکه دلایل احکام صادره، مرجع صدور، نحوه اعتراض و... نیز مشخص نیست. این امر متضمن اشکالات اساسی و تخلف از مفاد آیین‌نامه «نحوه رسیدگی به تخلفات ناشران» است. موارد مغایرت در این گزارش مورد تاکید قرار گرفته است که برای مطالعه می‌توان به متن آن مراجعه کرد.
این روزها شاهد برخی تخلفات در حوزه نشر کشور هستیم؛ از جمله تخلفات این است که آنچه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ناشر در خصوص ممیزی کتابی ابلاغ می کند، نباید در اختیار نویسنده اثر گذاشت. این مسئله در قوه قضائیه هم در ردیف تخلفات حوزه نشر قرار دارد و برای آن حدودی در نظر گرفته شده است. ناشران باید با دقت بیشتری در حوزه نشر فعالیت کنند. همانطور که در این گزارش آمده است، ناشران در صورتی که تخلف کنند با مجازات هایی از قبیل تعلیق موقت پروانه نشر تا ابطال کامل آن مواجه می شوند.
مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه از سال 92 تاکنون چهار میلیون و 364 هزار و یکصد نسخه کتاب از ناشران خریداری شده، هدف از این اقدام را کمک به حوزه نشر و تجهیز کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی عنوان کرد.
مهرزاد دانش اظهار کرد: خرید کتاب از ناشران توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از حدود 20 سال پیش آغاز شده، اقدامی که با هدف کمک به حوزه نشر و تجهیز کتابخانه ها و ترویج کتابخوانی انجام گرفته است.
وی با اشاره به فعالیت دبیرخانه هیات انتخاب و خرید کتاب افزود: کتاب های مناسب و منطبق با معیارهای موجود از ناشران خریداری می شود تا کمکی هر چند ناچیز به این افراد شده باشد البته این خرید یک التیام موقت و مسکن در این حوزه است و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم متناسب با بودجه خود در این زمینه این خریدها را انجام می دهد.
دبیر دبیرخانه هیات انتخاب و خرید کتاب در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی توضیح داد: کتاب های خریداری شده در انبار نگهداری می شود و بر اساس تفاهمنامه هایی که هر سال با مدیران کل ارشاد استان ها منعقد می شود، این کتاب ها در اختیار آنها قرار می گیرد تا آنها را در مکان های مورد نیاز توزیع کنند.
وی با بیان اینکه بر اساس برخی شاخص ها، سهمیه هر استان متفاوت از دیگری است، ادامه داد: مدیران ارشاد استان ها بر اساس همین سهمیه و بودجه تعیین شده، کتاب های مصوب را انتخاب می کنند و آنها را به مصرف کتابخانه های استان می رسانند.
دانش که از سال 93 دبیر دبیرخانه هیات انتخاب و خرید کتاب در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، اضافه کرد: بیشتر این کتاب ها در مناطق دور افتاده و محروم و استان های مرزی و بین عشایر توزیع می شود.
به گفته وی، بیشترین حجم اهدایی شامل کتاب هایی است که از طریق ادارات کل ارشاد استان به دست مخاطبان آن در مدارس، مساجد و دیگر مکان ها می رسد.
مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار داشت: برخی از کتاب های خریداری شده نیز بر اساس درخواست های موردی به سازمان زندان ها، آسایشگاه ها، حوزه های علمیه و مراکز آموزشی و پژوهشی اهدا می شود.
وی با اشاره به فعالیت های کانون های ترویج کتابخوانی گفت: برخی دیگر از کتاب ها به شهر پایتخت کتاب و روستاهای دوستدار کتاب اهدا می شود.
** ملاک انتخاب و خرید کتاب متفاوت است
دانش با اشاره به ملاک های مورد نظر برای انتخاب و خرید کتاب تصریح کرد: آنچه بیش از هر چیز برای ما اهمیت دارد، کیفیت کتاب است بعبارتی قبل از اینکه به ناشرو موضوع کتاب توجه کنیم، کیفیت چاپ، ویراستاری، جلد و صفحه بندی کتاب را مد نظر قرار می دهیم.
وی گفت: اگر موضوع یک کتاب هنری است، باید خلاقیت های ادبی و هنری و استانداردهای لازم در آن رعایت شده باشد و در صورتی که موضوع کتابی پژوهش است، باید مبانی پژوهشی به شکل درست در آن مورد توجه قرار گرفته باشد.
به گفته مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در صورتی که یک کتاب موضوع مهمی مانند نماز را در بر داشته باشد اما کیفیت آن پایین باشد، مسلما در لیست خرید قرار نخواهد داشت زیرا شان موضوع با کیفیت نازل رعایت نشده است.
دانش افزود: برخی مواقع کتاب های نفیسی هم برای هیات خرید ارسال می شود اما به خاطر محدویت بودجه، ترجیح داده می شود کتاب های عمومی جایگزین این نوع کتاب ها شود زیرا مصرف عمومی دارد.
وی با بیان اینکه کتاب های آموزشی کنکور، کتاب های تحصیلی جزو ممنوعیت های خرید هستند، ادامه داد: این کتاب ها دارای مصارف مشخص هستند و خیلی جنبه کتابخانه ای ندارند، هرچند کتاب های یکبار مصرف مانند کتاب های نقاشی کودکان، جدول، بازی های کودکان، کتاب های غیر از زبان فارسی و کتاب های قدیمی هم جزو این ممنوعیت ها هستند.
به گفته دانش، اگر قرار باشد همه کتاب ها در هیات خرید کتاب بررسی و انتخاب شود نوعی ازدحام پیش می آید که هیات انتخاب از حیث بودجه و زمان ظرفیت جوابگویی به آنها را ندارد.
** هر ماه دو جلسه برگزار می شود
وی با بیان اینکه روال کار از 20 سال پیش تاکنون چنین بوده که هر ماه دو جلسه در هیات خرید داشته باشیم، افزود: پیش از این 6 نفر با حکم معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی عضو هیات انتخاب و خرید کتاب می شدند اما پس از رایزنی ها به دلیل اینکه این اعضا ممکن بود ظرفیت پرداختن به همه موضوعات را در جلسه نداشته باشند، کارگروه هایی شکل گرفت.
دانش ادامه داد: در نهایت آیین نامه جدید از حدود یکسال پیش به امضای وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی رسید و بر اساس آن چهار کارگروه دین، ادبیات و هنر، علوم انسانی و کودک تشکیل شد بنابراین اعضای این کارگروه ها، کتاب های مرتبط با حوزه خود را بررسی می کنند.
به گفته این مسئول در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بعد از این مرحله، مصوبات به تایید معاون فرهنگی وزارت ارشاد رسیده و سپس آماده اعلام می شود.
** استقبال و گلایه ناشران از خریدهای هیات انتخاب
مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره استقبال ناشران از خرید کتاب های آنها گفت: گزارش مصوبات و تعداد کتاب ها نشان از استقبال ناشران از این فعالیت دارد تا جایی که کتاب های ناشرانی که خود آنها هم احتمال می دهند انتخاب نشوند، به دبیرخانه هیات ارسال می شود به این امید که کتاب های بعدی آنها طابق با معیار های موجود پذیرفته و خریداری شود.
وی بازخورد این خرید را مثبت ارزیابی کرد و افزود: تنوع ناشران از حرفه ای و نوپا هم حکایت از استقبال این افراد از خریداری کتاب آنها توسط وزارت ارشاد دارد.
دانش توضیح داد: از چهار سال گذشته سیستم ورود کتاب به دبیرخانه هیات انتخاب و خرید کتاب تغییر کرد، تا قبل از این، کتابها به شکل خودکار برای این دبیرخانه ارسال می شد، به عبارتی یک نسخه از کتابی که اعلام وصول می گرفت در اختیار دبیرخانه هیات هم قرار می گرفت.
دبیر دبیرخانه هیات انتخاب و خرید کتاب در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: از سال 93 این موضوع تجدید نظر و اعلام شد، به دلیل اینکه برخی از ناشران ممکن است تمایلی برای فروش کتاب های خود نداشته باشند، دلیلی وجود ندارد که نسخه ای از کتاب آنها به دبیرخانه یاد شده ارسال شود.
وی اظهار کرد: تصمیم گرفته شد بر حسب تمایل ناشران، کتاب ها به دبیرخانه هیات ارسال شود.
به گفته دانش، گلایه هایی نیز از سوی ناشران درباره خرید کتاب ها وجود دارد، برخی معتقدند باید کتاب های تخصصی تر خریداری شود و برخی بر این باورند، کتاب های عمومی مخاطبان بیشتر دارد از این رو باید بیشتر این گروه از کتاب ها توسط وزارت ارشاد در لیست خرید قرار گیرد.
وی افزود: هیچ تصمیم نیست که درآن گله مندی وجود نداشته باشد هرچند سعی می شود برای خرید کتاب یک تعادلی برقرار باشد و بر اساس نیازسنجی ها، این کار انجام شود بعنوان مثال گاهی در یک مقطع نیاز است میزان کتاب های کودک بیشتر خریداری و در دوره ای دیگر کتاب های مذهبی تهیه شود.
مدیرکل دفتر امور چاپ و نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تعداد جلسات هیات انتخاب و خرید کتاب را از شهریور سال 92 تاکنون، 85 جلسه و جمع مبالغ خریداری شده کتاب را 732 میلیارد و 651 میلیون و 105 هزار و 500 هزار ریال اعلام کرد.
منبع: ایرنا
عضو شورای اسلامی شهر مشهد از خلأ حضور قدرتمندان حوزه‌ی نشر در نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب و ناشران جهان اسلام مشهد خبر داد.
بتول گندمی، عضو شورای اسلامی شهر مشهد، در بازدید از غرفه خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از خراسان رضوی، در خصوص کیفیت و کمیت نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب و ناشران جهان اسلام مشهد، گفت: خلاء حضور قدرتمندان حوزه‌ی نشر در همه ظرفیت‌های نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب و ناشران جهان اسلام مشهد کاملا مشهود است.
وی با اشاره به این نکته که قبل از شروع هر کاری باید از همه ظرفیت‌ها وسلیقه‌ها استفاده و همفکری شود، افزود: این نمایشگاه با توجه به جایگاه شهروندان مشهدی و شأنیت شهر مشهد برگزار نشده است و ضعف‌های جدی دارد.
عضو شورای اسلامی شهر مشهد ادامه داد: در بخش‌هایی از نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب و ناشران جهان اسلام مشهد از نظر محتوایی کارهای خوبی صورت گرفته است.
گندمی با اشاره به نبود همه سلیقهها در نوزدهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب و ناشران جهان اسلام مشهد، عنوان کرد: نبود همه سلیقهها در نمایشگاه باعث شده است بر تعداد بازدید کنندگان تأثیر بگذارد.
وی در خصوص این نکته که هرساله شاهد این ضعف‌ها در نمایشگاه کتاب هستیم، گفت: نیاز مبرمی به این داریم که قبل از برگزاری نمایشگاه کتاب گفت‌وگوهای جدی صورت بگیرد و از همه ظرفیت‌ها استفاده شود.
عضو شورای اسلامی شهر مشهد ادامه داد: در این زمینه نیاز به یک پیمایشی هم داریم که بدانیم چرا فقط جمعیت کمی از نمایشگاه کتاب اطلاع دارند و بازدید می‌کنند و نیز باید بر اساس حرف مردم برنامه‌ریزی کنیم.
گندمی در پایان یادآور شد؛ این گونه نمایشگاه‌ها چندان در فرهنگ کتابخوانی شهر مشهد تأثیر ندارد.
نویسنده کتاب «تازه به دوران رسیده ها»با ابراز خرسندی از پیشنهاد دکتر صالحی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، گفت: بزرگترین کمک وزیر جدید به حوزه نشر اصلاح سیستم توزیع کتاب است.
به گزارش چاپ و نشر، دکتر علی شمیسا درباره معرفی سید عباس صالحی، به عنوان وزیر پیشنهادی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بیان کرد: شناختی از وی به صورت نزدیک ندارم ولی تعریف های زیادی از او در حوزه نشر شنیده ام.
وی افزود: عباس صالحی به دلیل حضور درحوزه نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برای تصدی گری این وزارتخانه گزینه خوبی است و حداقل ناشر کتاب های خودم خیلی از معرفی وی، خوشحال بود.
نویسنده کتاب «بازی‌های روانی مردم» اظهار کرد: دولت در حوزه نشر باید حامی ناشران و بهبود سیستم توزیع کتاب باشد و می تواند این برنامه ها را در قالب اعطای یارانه یا طرح های فصلی کتاب انجام دهد تا کتاب بیشتر و بهتر به دست مردم برسد.
شمیسا درباره تاثیرات حضور سید عباس صالحی در حوزه نشر ابراز کرد: بزرگترین کمک وی برای حوزه نشر اصلاح سیستم توزیع کتاب است.
نویسنده کتاب «تازه به دوران رسیده ها» با بیان اینکه باید سیستم توزیع کتاب در کشور مکانیزه شود، گفت: متاسفانه خیلی از کتابها در مراکز استان ها منتشر می شوند ولی در شهرستان ها و نقاط دوردست توزیع نشده یا اطلاع رسانی خوبی برای معرفی کتاب صورت نمی گیرد. همچنین باید در سیستم توزیع کتاب سهم جدی تری برای تبلیغات در نظر گرفته شود.
منبع: ایسکانیوز
